هر آنچه که باید درباره اگزمای پوستی بدانیم

اگزمای پوستی

اگزمای پوستی (درماتیت) یک اصطلاح کلی است که برای توصیف التهاب پوست بکار می‌رود. اگزمای پوستی می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد و به اشکال مختلفی بروز ‌کند. این عارضه معمولا” شامل ضایعات خارش دار بر روی پوست ملتهب و قرمز است.

پوست مبتلا به اگزما ممکن است دچار تاول، تراوش مایع، بلند شدن پوست یا پوسته ریزی شود. اگزمای آتوپیک (اگزما)، شوره سر و ضایعات خارش دار ناشی از تماس با موادی مانند صابون، پیچک سمی و جواهر حاوی نیکل، نمونه‌هایی از اگزمای پوستی می‌باشد.

اگزما، کهیر پوستی و … از عارضه های شایع در میان افراد است، اما واگیردار نبوده و معمولا” مهلک نمی‌باشد. با این حال، می‌تواند موجب ناراحتی و پریشانی شما گردد. ترکیبی از اقدامات خودمراقبتی و مصرف دارو می‌تواند در درمان اگزمای پوستی به شما کمک کند.

علائم بیماری اگزمای پوستی

علائم ظاهری

ظاهر هر کدام از انواع اگزمای پوستی ممکن است کمی متفاوت باشد و در قسمت‌های مختلفی از بدن بروز کند. شایع‌ترین انواع اگزمای پوستی عبارتند از:

• اگزما پوستی آتوپیک (اگزما): معمولا” در مراحل ابتدایی، قرمزی پوست بدن و ضایعات خارش دار ظاهر می‌شود، در حالی که پوست قسمت‌های داخل آرنج، پشت زانوها و جلوی گردن کشیده می‌شود. خاراندن و خراشیدن این ضایعات می‌تواند موجب ترشح مایع و پوسته ریزی آنها گردد. افراد مبتلا به اگزمای پوستی اتوپیک، ممکن است موقتا” احساس بهبودی کنند، اما این بیماری دوباره عود خواهد کرد.
• اگزمای پوستی تماسی: این ضایعات در مناطقی از بدن بروز می‌کند که در تماس با مواد تحریک کننده پوست و یا موادی که موجب واکنش حساسیتی می‌شود ( مانند پیچک سمی ) قرار گرفته است. این ضایعات قرمز همراه با سوزش یا خارش است و ممکن است به تاول تبدیل شوند.
• اگزمای پوستی سبورئیک: این عارضه باعث بروز لکه‌های فلس دار، قرمزی پوست و شوره سر پایدار می‌شود. این حالت معمولا” در مناطق چرب بدن مانند صورت، بالای قفسه سینه و کمر بروز می‌کند. این بیماری می‌تواند یک عارضه طولانی مدت باشد که به طور متناوب دارای دوره بهبودی و عود مجدد است. در نوزادان، این اختلال به عنوان “کلاه گهواره” شیرخواران شناخته شده است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟  

به پزشک خود مراجعه کنید، اگر:

• این عارضه آنقدر آزار دهنده است که خواب خود را از دست می‌دهید و یا روال روزانه شما مختل می‌شود.
• پوست شما دردناک می‌شود.
• احتمال می‌دهید پوست شما دچار عفونت شده‌ است.
• انجام اقدامات خود مراقبتی در منزل، بدون نتیجه بوده است.

علت و دلایل اگزمای پوستی

عوامل متعددی از جمله وضعیت سلامت، آلرژی‌ها، عوامل ژنتیکی و محرک‌ها می‌توانند موجب انواع مختلف بیماری اگزمای پوستی شوند:

• اگزمای پوستی آتوپیک (اگزما): این شکل از اگزمای پوستی احتمالا” مربوط به ترکیبی از عوامل، از جمله پوست خشک، یک نوع ژن، اختلال سیستم ایمنی بدن، وجود باکتری بر روی پوست و شرایط محیطی است.
• اگزمای پوستی تماسی: این عارضه ناشی از تماس مستقیم با یکی از مواد محرک یا آلرژن، مانند پیچک سمی، طلا و جواهر حاوی نیکل، محصولات پاک کننده، عطر، لوازم آرایشی و حتی بسیاری از مواد نگهدارنده موجود در کرم‌ها و لوسیون‌ها می‌باشد.
• اگزما پوستی سبورئیک: منشاء این عارضه احتمالا” یک مخمر (قارچ) است که در ترشحات چربی روی پوست وجود دارد. افراد مبتلا به اگزمای پوستی سبورئیک ممکن است متوجه شوند که ابتلا و بهبودی این عارضه در آنها به صورت فصلی اتفاق می‌افتد.

عوامل خطرساز

تعدادی از عوامل می‌تواند خطر ابتلا به انواع خاصی از اگزمای پوستی را افزایش دهد، از جمله:

• سن افراد: اگزمای پوستی می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما اگزمای پوستی اتوپیک (اگزما) معمولا” از دوران نوزادی آغاز می‌شود.
•  آلرژی و آسم :برای افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی اگزما، آلرژی، تب یونجه یا آسم دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به اگزمای پوستی آتوپیک وجود دارد.
• شغل و حرفه: مشاغلی که شما را در تماس با فلزات خاص، مواد حلال و یا محصولات پاک کننده قرار می‌دهد، خطر ابتلا به اگزمای پوستی تماسی را افزایش می‌دهد. مثلا” اگزمای دست با شغل ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی مرتبط است.
• وضعیت سلامتی: درصورت ابتلاء شما به یکی از یک بیماری‌های متعددی مانند نارسایی احتقانی قلب، بیماری پارکینسون و عفونت ویروس HIV، ممکن است در معرض افزایش خطر ابتلا به اگزمای پوستی سبورئیک باشید.

آزمایش و تشخیص بیماری اگزمای پوستی

پزشک می‌تواند اگزمای پوستی را بعد از شنیدن علائم و نشانه‌های شما و نیز معاینه پوست شما تشخیص دهد. پزشک ممکن است انجام نمونه برداری پوست یا سایر آزمایشات را نیز برای نفی احتمال سایر بیماری‌های پوستی، توصیه کند.

تست پچ (تست حساسیت)

اگر به گمان پزشک، شما مبتلا به اگزمای پوستی تماسی هستید، ممکن است تست پچ را بر روی پوست شما انجام دهد. در این آزمایش، پزشک مقدار کمی از مواد مختلف را بر پوست شما زیر پوشش یک برچسب اعمال می‌کند.

در مراجعات بعدی شما چند طی روزهای آینده، پزشک پوست شما را برای مشاهده واکنش به هر یک از آن مواد، معاینه می‌کند. بهترین زمان انجام این تست، حداقل دو هفته پس از ناپدید شدن اگزمای پوستی است. این تست مخصوصا” برای تعیین نوع خاص آلرژی تماسی مفید است.

درمان و داروهای بیماری اگزمای پوستی

درمان اگزمای پوستی بسته به علت و تجربه هر فرد از این بیماری متفاوت است. علاوه بر توصیه‌های سبک زندگی و درمان‌های خانگی زیر، اساس بسیاری از برنامه‌های درمانی اگزمای پوستی شامل یک یا چندین مورد از موارد زیر است:

• استعمال کرم‌های کورتیکواستروئیدی
• استعمال کرم‌ و یا لوسیونی که سیستم ایمنی بدن شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. (مهارکننده‌های کلسی نئورین)
• تماس منطقه آسیب دیده پوست با مقدار کنترل شده‌ای از نور طبیعی یا مصنوعی (فتوتراپی).
• نور ماوراء بنفش

استفاده از اشعه ماورای بنفش (UVB و یا PUVA) ممکن است برای درمان اگزمای مزمن که به سایر درمان‎‌ها پاسخ نمی‌دهد، مفید و موثر باشد. اعمال UVB و PUVA سه بار در هفته لازم است و باید تحت نظارت متخصص انجام شود. با این حال، از آفتاب سوختگی و تماس با هوای گرم یا مرطوبی که ممکن است خارش پوست شما را بیشتر کند، اجتناب کنید. خطرات ناشی از استفاده طولانی مدت از UVB و یا PUVA، شامل آفتاب سوختگی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست می‌باشد.

درمان‌ جایگزین بیماری اگزمای پوستی

بسیاری از درمان‌های جایگزین (از جمله موارد ذکر شده در پایین)، به برخی از افراد برای مدیریت اگزمای پوستی خود کمک کرده‌ است. اما شواهد قطعی برای تاثیر آنها موجود نیست.

• مکمل‌های غذایی مانند ویتامین D و پروبیوتیک‌ها، برای درمان اگزما پوستی اتوپیک.
• سبوس برنج (استعمال بر پوست) برای اگزمای پوستی اتوپیک.
• استعمال روغن درخت چای (به تنهایی و یا افزودن به شامپوی خود) برای اگزمای پوستی سبورئیک.
• مکمل‌های روغن ماهی برای اگزمای پوستی سبورئیک.
• عصاره آلوئه ورا برای اگزمای پوستی سبورئیک.                                                                                                                                                                     اگر مصرف مکمل‌های غذایی و یا سایر درمان‌های جایگزین را در نظر دارید، با پزشک خود در مورد جوانب مثبت و منفی آن مشورت کنید.

پیشگیری از بیماری اگزمای پوستی

اجتناب از خشکی پوست می‌تواند یک فاکتورمهم در جلوگیری از بروز اگزمای پوستی در آینده شود. نکات زیر به شما کمک می‌کند که اثرات حمام کردن بر خشکی پوست خود را به حداقل برسانید.

• زمان حمام یا دوش خود را کوتاه‌تر کنید. زمان حمام و دوش خود را به ۱۰ تا ۱۵ دقیقه محدود کنید. استفاده از آب گرم به جای آب داغ و استعمال روغن حمام نیز ممکن است مفید باشد.
• از محصولات غیر صابونی و یا از صابون‌های ملایم استفاده کنید. محصولات غیر صابونی و فاقد مواد معطر و یا صابون‌های ملایم را انتخاب کنید. برخی صابون‌ها می‌توانند موجب خشک شدن پوست شما شوند.
• بدن خود را کاملا” خشک کنید. پس از حمام کردن ویا مسواک زدن، پوست خود را به سرعت با کف دست خود بمالید و یا به آرامی و با ضربات آهسته، پوست خود را با یک حوله نرم خشک کنید.
• پوست خود را مرطوب نگه دارید. در حالی که پوست شما هنوز مرطوب است، رطوبت آن را با یک روغن یا کرم تثبیت کنید. محصولات مختلف را برای پیدا کردن مرطوب کننده‌ای که برای شما بهتر است، امتحان کنید. در حالت ایده‌آل، بهترین گزینه برای شما، یک محصول بی‌خطر، موثر، مقرون به صرفه و فاقد مواد معطر است.